333887829_922838272361838_6349629442417154350_n

2023/03/08

خوێندنەوەیەک بۆ بەرەوە کەنار

بە ختیار حەمەسوور

بە خوێندنەوەی تازەترین شانۆنامەی دانا ڕەئووف: «بەرەو کەنار»، دەگەینە ئەو ئەنجامەی کە ئەو هێڵە هاوبەشەی وەک تاڵێک خوێنی باریک بە کارەکانی پێشوویدا درێژ بووبووەوە، لەم دەقەشدا بەردەوامی هەیە و ڕەنگە بۆ داهاتووش هەیبێت؛ قەیرانی خێزان، بە تایبەت لە دۆخی ژناندا. من شانۆنامەکانی دانا ڕەئووف وا دەبینم کە دەنگی کپکراوی ژنانن، بە واتایەکی تر: بەدەنگهێنانی ژنانن لە دۆخێکی قەیراناویدا. ژنانێک کە بەردەوام لە شانۆنامەکانی ئەم نووسەرەدا ئامادەییان هەیە، سەر بەو دەستەن کە منداڵییەکی دژوار و ژیانێکی ناهەمواریان هەبووە و هەیە، ژنانێک کە بەردەوام خەون دەبینن بە ڕۆژێکی باشتر لە ئەمڕۆوە، بەڵام کۆی خەونەکانیان بە ئازار و ونبوون و سەرگەدانی دەگاتە بنبەست و بەستران. بە ڕەچاوکردنی دۆخیان، دەبینین ئەم ژنانە لە «کات» و «شوێن»دا چەقیون، نە دەتوانن ئەو دۆخە تێپەڕێنن، نە دەشتوانن درێژە بەو دۆخە بدەن، چیدی بۆ کەس گرنگ نەماون، کەس دڵیان ناداتەوە و بۆیان دڵتەنگ نابێت، لە جێیەکدا و لە زاری یەک لە ژنانی ناو شانۆنامەکان، ئەم دەربڕینە دەبیستین: «خوداش ئێمەی لە بیر کردووە.»
کاتێک گوێ بۆ ئەم ژنانە دەگرین لێکدا لێکدا قسە دەکەن، هەست دەکەین کەسیان گوێ لە کەسیان ناگرن، یان کە گوێش دەگرن، بۆیان گرنگ نییە، ئەمە بێباکی نییە، بەڵکوو ڕەنگدانەوەی ئەو ژینگە و هەلومەرجەیە تێیدا دەژین، بۆ خودی ئەو کارەساتە دەگەڕێتەوە کە ژیانی هەریەکەیانی هەڵگێڕوداگێڕ کردووە. هەرچی ئارەزوویان هەیە پووکاوەتەوە، ئەو پیاوەی بڕیار بوو بێت و بۆن بە قژ و گەردنیانەوە بکات، نەهات، یان هات و چوو. تێکڕای ئەم ژنانە لە سەروەختی تاریکداهاتندان، بەردەوام سەرمایانە، سەرمای جەستە و ئێسک نا، سەرمای هەڵوەشانەوەی پەیوەندییەکان و ئاڵۆزیی لێک تێنەگەیشتن و ساردیی هەست و سۆز. بێبایەخ کەوتوون، تەنیان، ماندوون، چارەنووسیان بەرەو نادیار بەگەڕ خستووە، لەسەر بەلەمێکن لەرزۆک و بزۆک بەسەر شێتیی شەپۆلاندا، لە گێژاوی دەریادا گیریان خواردووە و هیچ هەواڵێکیش لە کەنار نییە، هەر دەڵێی لە پرسەی ئازیزێکیاندا دانیشتوون و لۆش لۆش داماون.
تارمایی ترسێک لەپشت پەیڤەکانیانەوە پەنهانە، ترسێک کە زۆرجار خۆیشیان نەتوانن لە دەستنیشانکردنی سەرچاوەکەی. هەریەکەیان چیرۆکێکیان لە هەگبەدایە، چیرۆکێک کە سەرەتا و ناوەڕاست و کۆتاییەکەی بە شکستۆکی و خەمۆکی تەقەڵدروو و چنراوە. لە یادەوەری دەترسن، لە بیرهێنانەوەی ناوەکان و ڕۆژەکان، حەز دەکەن «فەرامۆش» و «لەیاد» بکەن، حەز دەکەن گۆرانی بۆ ئەڤینی بزربوویان بڵێن، حەز دەکەن بگرین، ناتوانن. تووشی ژانەسەری بێبن هاتوون، لەسەر جەستەیان جێبرین هەیە و مێژوویەک لە ستەم، ئازارەکانیان لە دیالۆگدا جێی نابێتەوە، «بێدەنگی» هەڵدەبژێرن، بێدەنگن.
من، تۆ و هەموومان، ئەم ژنانە دەناسین، بێگومان دەیانناسین.