پێشەوا و نەمرەڕێ
مەهدی عەبدوڵڵا
دەگەڵ پێشەوا، ڕەنگە هاوساڵ و مانگ بین، لە زۆر لاوە لێکنزیکین، بەڵام ئەمن نە شاعیرم و نە شیعرناس، ئەمما هەرتکمان بۆ نەمرەڕێیەک ملی ڕێمان گرتووە و هەریەکە بە ڕاستەڕێیەکدا و هەورازێکی وان دەبەیندا نییە.
٭ کاکەیی، کوڕێکی دانسقە و کاکڵ، لەخۆبوردووییەکی بێوێنە، بەڕادەیەک تەواوی گەنجییەتیی خۆی بۆ دنیای هزر و ڕوح، ئینسانییەت، ئازادی، گەیشتنە هەقیقەت بۆ هەقیقەتی تەرخان کردووە. بۆ وشیاری و وریابوونەوە تێدەکۆشێ. ئەو بەیەکچاو دەڕوانێ و کۆژانی تەواوی دنیا لە دڵ و ئەندێشەی خۆیدا ورد و وەرد دەکاتەوە و خەم و ناسۆری کون و قوژبنەکانی جیهان دێنێتە سەر ڕووپەڕ و مرۆڤایەتی پێکەوە دەبەستێتەوە و پەنجە لەسەر برینەکان دادەنێ و خەمێکی قووڵ بە شیعر و وشەی ناسک دەردەبڕێ، کە لە بەرهەمەکانیدا بە ڕوون و ڕەوانی دیارە.
٭٭ پێشەوای نووسەر و شاعیر، دەخوێنێتەوە، ڕادەمێنێ، لە هیچ دانامێنێ. وێڕای دنیای تایبەتیی خۆی، خاوەنی ڕا و ڕەخنەی خۆیەتی، کە ڕەنگە دیسانەوە زۆر نەبن لە جیلی خۆی؛ شاعیر بن و شیعریان ئاوێزان بێ لە بەیانکردنی دەردی مرۆڤایەتی.
(بیر بکەوە تا بکەویتە ڕێ)۱
٭٭٭ نەمرەڕێ، یەک لەو بەرهەمە ناوازە و مانادارانەیەتی، کە قەدەرێکی زۆر نییە چاپ و بڵاوی کردۆتەوە، هەوڵێکە وەک باقی هەوڵەکانی دیکەی بە زمانێکی پاراو و ڕەوان، دەوڵەمەند لە وشەی کوردی، مانای قووڵ دەبەخشێ و هەر خوێنەرە و بەشێخۆی مانا هەڵدەێنجێ، بە قەولی مەولانا (هر کسی از ظن خود شد یار من) و دەبێتە یار و یاوەری و دەیخاتە سەر ڕێ و بەرەو نەمرەڕێ ڕاستەڕێی دەکات.
* لە بەشێک لە نەمرەڕێدا، مانای کردۆتە بەر پیتەکان و کارێکی سەرنجڕاکێش و جوانی خوڵقاندووە. وەرن با پێکەوە بزانین لە پیتەکانی پێشەوادا چ مانایێکی ڕۆحی و جوان دێتە دەست، کە دەمانباتەوە بۆ دنیای ڕووناکی:
ـ پێ:
پێ، پەی پێ ببرێت، پاڵی پێوە نەنرێت/…
پەلەپڕووسکەی ناوێ سەرێ، تاسووخی دیداری لە دڵەوە دەوێ.۲
ـ ێ، یێ:
یێ، ئەوەتا پێمان دەڵێ:
ئەم ڕێیەی ئێرە، کۆتایی دێ،
سەرەتایەکی دی دێ.۳
شین:
شین نەکەین بۆ ڕەنگی شین، شین ببینەوە بە پێکەنین/ شەونشینی ئەوەیە بە شینیمان شەودێز ڕووناک بکاتەوە.٤
ە، ئە:
ئە، بزوێنێکی کورت و سواوە، دە هەموو کونێکەوە دەچێ دەبێتە نێوانگر، دەچێتە نێو نەمرەڕێ.٥
و، واو:
وچانێکم دەوێ، گوێم لە هیچ ورتەورتێ نەبێ،٦
– ئەلف:
ئا، ئائا دەگەڵ ئێوەمە! چ دادەگیرسێ، ئاو یان ئاور؟ ئاو گوتی پاکیێتی لە من و لێخنی لە ئێوە/ تینویێتی لە من و پاشەڕۆ لە ئێوە/ ئاور گوتی هەرکێ داگیرسێ، دەبێ پاکیێتیی لە ئاوەوە سەرچاوە بگرێ.۷
=====
۱. نەمرەڕێ، پێشەوا کاکەیی، (چامە-کتێب)، چاپخانەی جەنگەڵ- تاران، وەشانی نووسیار- دانیمارک، ز. ۲۰- (۸)، ۲۰۲۱، ل. ۳۳.
۲. نەمرەڕێ، هەمان سەرچاوەی پێشوو، ل. ۲۰.
۳. نەمرەڕێ، هەمان سەرچاوە، ل. ۳۲.
٤. نەمرەڕێ، هەمان سەرچوە، ل. ۲٥.
٥. نەمرەڕێ، هەمان سەرچاوە، ل. ۳۱.
٦. هەمان سەرچاوە، ل. ۳۱،
۷. نەمرەڕێ، هەمان سەرچاوە، ل. ۱۷