شیعری ”شەڕە پشیلە٭” چارەنووسێکی باشی نییە
سروشت نەوزاد
یەکەمجارمە شیعرێکی کوردی سوریالیانە ببینم بەهەمان تایبەتمەندی شیعری سوریالی: شێوازی وێناسازی و داڕشتن، بەگەڕخستنی خەیاڵ و سوریالیبوونی دێڕ، تێڕوانین و جیهانبینی.
شەڕە پشیلە شیعرێکە زیاد لە مەوداو ئاستێکی هەیە. لە ئاستێکدا جوڵەو دەرکەوتەی شیعرێک دەبینین، وا دەردەکەوێت بە دووی ناسنامەیەکدا بگەڕێت، بەڵام ناشیەوێت هیچ ناسنامەیەکی هەبێت. شاعیر نیگەرانە لە نەگەڕانەوەی (شەڕەپشیلە). ئاماژی (شەڕەپشیلە) لێرەدا ئاماژەیەکی ڕوون و یاخیانەیە بۆ خواستی بێشوناسی و تاکێتی. بۆیە نیگەرانیەکە نیگەرانییەکە بۆ ئەو دۆخ و ژینگەیەی کە (شەڕەپشیلە) ناخوێنێتەوە، هەروەها جیهانبینییەکەی ڕەتدەکاتەوە.
ئاستێکی دیکەی ئەم شیعرە کە ئاماژەکانی کاڵ دەرکەوتوون، ئاستێکی جێندەرییە. واقیعێک دەردەکەوێت بە شێوازێکی هونەرییانە کێشەی جێندەریی کۆمەڵگای کوردی و لێکەوتەکانی تێهەڵکێش بە وێنای سەرنجڕاکێش و زیهنی دەبن.
لەم ئاستەدا سوبێکتی شیعری دەبێتە سوبێکتێکی ڕەگەزیی مێینەیی. ئەو شیعرەی کە (لە قاپووتێکی دەستی دوو دەپژمێت) هەمان سوبێکتی مێیینەو گیروگرفتەکانیەتی لە کۆمەڵگایەکی وەهمی و سەلەفی و پۆلیسیدا.
لێرەشدا (شەڕەپشیلە) دەبێتە پرسێکی ئاڵۆزی مێبوون، کە فڕێدراوەتە لێواری زەلکاو، ڕەهەندی وجودی و مرۆییەکەی ون دەبێت و ناگەڕێتەوە.
دیسان لێرەدا مەسەلەی ناسنامە لە گۆڕێدایە:
جیا لەوەی سوبێکتی مێ وەک ڕەگەزی دووەم (لە قاپووتێکی دەستی دوو/ شیعرێک پژمی) پیشان دەدرێت، هاوکات گرفتی ناسنامە و بێناسنامە بوونیشی پرسێکی دیکەیە.
بێشوناسی مێ لە شیعرەکەدا گرێدراوی ئەو شوناسەیەتی کە لە تێڕوانینی ئەوی دیکەدا(عەریزەنووسان و ئەرشیفەکانیان، پۆلیسانی ژینگەو دارودەستەکانیان) هێشتا جنۆکەی لێ دەرنەکراوە.
ـــــــــــــــــــــــــ
٭ شیعری (شەڕە پشیلە) یەکێکە لە شیعرەکانی ناو کتێبی (بەرەواژ) ی نارین ڕۆستەم .