#هایكو:

(كەوتنەخوارەوی مەراق) دیوانێکی هایکوە، لە نووسینی؛ سەردا نۆڕێ)یە.

دەقەكانی ئەو كتێبە، خۆی لە (شەش سەد) هایكو و چوار تانكا و دوو هایبوون دەدا. بە گشتیی كتێبەکە لە سێ بەش پێك دێت، واتا لەناوە سێ کتێبە.

(پژمینی گوڵ) بەشی یەكەمیەتی، هایكو سروشتییەكان و سروشت دەگرێتە خۆی.

بەشی دووەم :(عاشقێك میزەلان دەفرۆشێت)؛ هایكو مرۆییەكان دەگرێتە خۆی.

بەشی سێیەم: (هەنگێكم لەكاتی پێوەدان)؛ هایكوی ئیرۆتیكی و پۆرنۆگرافیە. و باسێكی هایكو و ئەدەبی ژاپۆنی و دەرچوونی هایكو لە ژاپۆن و بڵاوبوونەوەی بە دنیا و گۆڕانكارییەكانی لە ئەوروپا و ئەمەریكا و عەرەب و فارس و دوا جاریش كورد و كوردی باشوور، و جیهان و قۆناغەكانی گۆڕانكاری هایكو لە ناو فۆرمی دەقی شیعری ژاپۆنی دەكات.

كەوتنەخوارەوەی مەراق؛ هایكوەكانی جوان و پڕ مانا و ناسكن. زۆر بابەتی گشتی لە خۆی هەڵگرتووە و بە سەلیقەیەكی جوان و تێڕامانێكی ورد و چڕ نووسراون. زۆربەی دەقەكان گوشراون، تا كەمترین وشەیان تێدا بەكاربهێنرێ و زۆرترین و چێژبەخشترین مانا بدان. ئەوەش خۆی لە خۆیدا ماندووبوون و شەونخونیی دەقنووسی تێدا دیار دەكەوێت.

ئەگەر چی (نۆڕێ) ماوەیەكی كەمە بە هایكو ئاشنا بووە، بەڵام پاشەكەوتی عەمباركراوی زانیاریی گشتیی و ناسین و ئاشنابوونی بە زمانی شیرینی كوردی و وشەكانی و خۆشویستنی خاك و نیشتیمان و ڕەنگ و سروشت و وەرزەكان سۆز و بەزەیی ئاشكرا.. لە دەقەكانیدا دەردەكەوێ و ڕەنگ دەداتەوە، كە خۆشی مامۆستای هونەرە و لەگەڵ ڕەنگ و هێڵەكاندە هاورێیە، ئەمەش یارمەتیدەرێكی باش بووە بۆ ئەوەی بەو ماوە كەمە بتوانێت كتێبێكی بەو گوژمە گەورەیەی هایكو بنووسێت. ئەوەش هەم جێگای دڵخۆشییە بۆ كتیبخانەی كوردی بە گشتی و هەم بۆ دەقنووسانی هایكو.. وەك پاڵپشتێك و گڕوتینێك و پاڵنەرێكیش بێت، بۆ ئەوەی لە داهاتوودا ئەو ڕێچكەیە جوانتر و بۆنخۆشتر و گوڵدارتر بكەن.

هەر لەو كتێبەدا دكتۆر (ملكۆ ئەحمەد) 13 هایكوی وەرگێڕاوە بۆ زمانی عەرەبی و مامۆستا (ڕزگار جەباری)یش 13 هایكوی وەرگێڕاوە بۆ زمانی فارسی.

(گەمەی پەنجەكان)یش دوێتی هایكوی ئیرۆتیكیی هەردوو دەقنووس (هاڤان محمد) و (سەردار نۆڕێ)یە، لە شێوازی وەڵامدانەوەدایە، كە حەوت دەقی ناسك لەخۆ دەگرێت.

ئەمەش چەند نموونەیەك لە هەر سێ بەشی كتێبەكە؛

ماچ پەپوولەیەكە،

بە دەم -با-ی خۆشەویستییەوە-

بێدەستەڵاتە!

لێو دەبەم بۆ گوێی،

بە گوارەیەوە دەنیشێ-

تەمی هەناسەم!

وێنەت بكێشم،

لەسەر دەنكە خورمایەك-

دڵی دەتەقێ!

لێرەدا شیكارییەك بۆ دەقێكی نێو كتێبەكە دەكەین؛

سووفچنین،

دڵم هەڵوەشاوەتەوە-

سنارەیە پەنجەت!

بنیاتی هایكو كەمكردنەوە و كورتكردنەوەو ورد و چڕكردن و گوشرانی وشەكانە، لەگەڵ ئەوەی زۆرترین مانا لەخۆیدا هەڵگرێ و بشارێتەوە و خوێنەر تووشی تێڕامان و شۆك بكات و لە خوێندنەوەی دێڕی یەكەم چەند پرسیاری لە لا گەڵاڵە بێت و لە دێڕی دووەمدا زهن و بیركردنەوەی پەرش و بڵاوبێت و پچڕانی تێبكەوێت.. تا هەوڵ بدا هەردوو دێڕەكە لەگەڵ یەك بگونجێنێت و ڕێكی بخاتەوە و لە دێڕی سێیەمدا تووشی شۆك و سەرسوڕمان بێت، تا ئەوەی چەند جارێك دەقەكە بخوێنێتەوە و جار لە دوای جاریش پشكنین و ڕاڤەی وردتر بۆ دەقەكە بكات.

سووفچنین: لەو وشە لێكدراوەدا خوێنەر هەڵوەستەیەك دەكات و ساتێك دەیوەستێنێ، وێنەگەلێكی شاراوەی خەیاڵ و بیری منداڵی و داپیرە و دایكی دەهێنێتەوە یاد، كە دەمێك ساڵە لەو جەنجاڵییەی ژیاندا، لە پنتێكی زهن و بیرەوەریی مێشكیدا داپۆشراوە و تۆزو گەردی تاڵی رۆژگار دایپۆشیووە.

دڵم هەڵوەشاوەتەوە: بە پێی یاسای تۆریاوازە.. دێڕی یەكەم و دووەم تێكهەڵكێش دەكرێن، دێڕی دووەم دوو وشەیە دڵ و هەڵوەشانەوە، دڵ هیچ پەیوەندیەكی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆی بە سووفچنینەوە نییە، كەچی وشەی (هەڵوەشانەوە) پەیوەندییەكی ڕاستەوخۆی بە (سووفچنین)ەوە هەیە و پەیوەندیەكی مەجازیشی لەگەڵ دڵ هەیە، ئەمەش وا دەكات هەردوو دێڕ بە ڕاستەوخۆ و نارەستەوخۆ بە یەكەوە ببەستێتەوە، كە دیمەنێكی جادووكەرانە بەرهەم دێنێ لای خوێنەر، و لێرەدا دێڕی دووەم پەیوەست دەكرێت بە دێڕی یەكەمەوە.

كەچی وشەی (دڵ) دەبێتە سەنگی مەحەك و ڕووداوی دەقەكە لە دەوری (دڵ) دەخولێتەوە و دەبێیە چەقی سووڕانەوەكە و (سووفچنین) كە سەرەتای دەقەیە، دەبێت بە پاشگری وەهمی دڵ.

سنارەیە پەنجەت: كۆكەرەوەی هەردوو دێڕی یەكەم و دووەمە. لێرەدا وشەی (سنارە) و (سوف) و (پەنجە) پەیوەندییەكی ڕاستەوخۆیان هەیە لە چنینی بەرگێك كە بپۆشرێ لە جەستەی مرۆڤدا، و شێوەیەكی مەجازی هەیە لە بەرگێكی وەهمیدا، و هەردوو وشەی پەنجە و دڵ پەیوەندییەكی ڕاستەوخۆیان هەیە لە جوڵاندنی هەستەوەرەكانی مرۆڤدا. ئەم دووانە چاوی یەكترن، هەر یەكێكیان ئەوەی تر دەجووڵێنێ، دڵ پێویستی بە سۆزی پەنجەیە تا هەڵیچنێتەوە.

لێرەدا خوێنەر سەراسیمە دەبێ و هەست بە بوونی چیرۆكەڕووداوێك دەکات، لە دەقێكی سێ دێڕیدا، كە مایەی هەڵوێستەلەسەركردنە.

ئەمەش هێزی دەقنووس نیشان دەدات كە توانیویەتی تابلۆیەكی هونەریی باڵا بنەخشێنێت.

لە كۆتاییدا، پیرۆزبایی لێ دەكەم بە بۆنەی ئەو دیوانە بە پێزەی، بەهیوای بەرهەمی جوانتر.