452337018_777557197641024_6190795399259389374_n

2021/10/25

به‌هره‌یه‌كی نوێ له‌ شیعری كوردیدا ده‌ركه‌وت

سه‌باح ڕه‌نجده‌ر

ئه‌و چێژ و هێزی به‌رده‌وامییه‌ی خوێنه‌ر له‌ خوێندنه‌وه‌ی شیعر وه‌ریده‌گرێت، شاعیر له‌ نووسینیدا وه‌ریناگرێت. شاعیربوون پێویستی به‌ داناییه‌كی په‌یبه‌ر هه‌یه‌. به‌ ده‌ربڕینێكی زۆر ساده‌ پێویسته‌ به‌ گه‌رمییه‌كی زۆره‌وه‌ له‌ زه‌ین و خه‌یاڵیدا دانایه‌كی په‌یبه‌ربێت، زه‌ین و خه‌یاڵی بینینێكی ئاگایانه‌بن. چاوانی بنووقێنێ و هێزی شاراوه‌ ببینێ.

وه‌شانی نووسیار، سوپاس بۆ ئه‌و متمانه‌یه‌ی به‌ بۆچوون و تێگه‌یشتنی منتان كردووه‌. بۆ خه‌ڵاتێكی باوه‌ڕپێكراو، كۆمه‌ڵێك كۆشیعرتان بۆ ناردووم تا من پێوانه‌ی كردار و خاڵی په‌یوه‌ندییان بم، به‌هره‌ی هۆشمه‌ندیی و كارامه‌یی زمانیان بناسم.

بێ هیچ (ئا) و (نا)یه‌ك بۆچوون و تێگه‌یشتنم بۆ: شیعری بێگه‌رد له‌ سه‌رووی هه‌موو (ئا) و (نا)یه‌كان، له‌كرده‌ی گه‌ڵاڵه‌كردندا ده‌گه‌یه‌نم.

سه‌ره‌تا بیرم له‌ هه‌موو خاڵه‌ كاریگه‌ره‌كان كرده‌وه‌، وه‌ك تێگه‌یشتن و هه‌ستپێكردن. نزیكه‌ی چل ساڵی خه‌ریكبوونی خۆم به‌ شیعره‌وه‌ پێیاندا تێپه‌ڕیوم، بوونه‌ته‌ تیشكۆ و ناوه‌ندێك تێیاندا بیرم كردووه‌ته‌وه‌ و هه‌ڵوه‌سته‌یان پێكردووم‌. ئه‌و پێودانگانه‌م بۆ پێوه‌ربوون دانا و ڕایه‌ڵ و تانوپۆی پێوه‌ربوونم برده‌وه‌ ناویان، به‌ سروشتی خۆیان له ‌هۆكاری گه‌شه‌ و گۆڕانیان وردبوومه‌وه‌.

1- زمان – ئاستدار – یه‌كئاست. 2- وێنه‌ی ئه‌ندازه‌یی – فه‌زای وێنه‌. 3- شێواز – ڕه‌گه‌زی كتوپڕی – یه‌كێتی بابه‌ت – گۆشه‌ی ڕوانین – ئازادی نه‌ست – ئاماژه‌. 4- میتافۆڕ. 5- ده‌ربڕین – هه‌ڵچوون – ته‌ئه‌ممول – په‌یامی هونه‌ری. 6- ڕه‌هه‌ند و به‌های ئێستێتیكی. 7- ڕێنووس. 8- دابه‌شكردنی وێنه‌ له‌سه‌ر ڕووبه‌ری كاغه‌ز – مۆسیقا.

 (ئه‌و خاڵانه‌ی ‌دامناون كه‌مه‌یه‌كی كه‌میانم به‌دی كرد.) دوای هه‌موو پێوه‌ره‌كان، بۆم ده‌ركه‌وت زمانی ئاستدار ده‌توانێت جیهانبینی خۆی بدۆزێته‌وه‌، هه‌موو ئه‌و خاڵانه‌ش بێت شیعرییه‌ت وه‌ك ناوه‌ندێك تیشكه‌كانی لێ هه‌ڵده‌گرێ و ده‌شیگه‌ڕێنێته‌وه‌ ناوی، هێزی شیعرییه‌ت و ئێستێتیكای خۆدروستكردن به‌رهه‌م ده‌هێنێت. هه‌موو ئاسته‌كان نموونه‌ی زۆر لێك جیانین، قووڵایی دۆخی شیعرییان نه‌خه‌مڵیوه‌ و سیما و كه‌شوهه‌وایان ته‌واو نه‌ڕسكاوه‌. كۆشیعر هه‌یه‌ لایه‌نی یه‌كێتی بنیادی تێدا دره‌وشاوه‌یه‌ و تێیدا كه‌وتمه‌ مه‌ترسی بیركردنه‌وه‌ و هه‌ڵبژاردن.

پێنج جار هه‌موو كۆشیعره‌كانم خوێنده‌وه‌، دڵنیایییه‌كی زۆرم وه‌رگرت. هه‌ر جارێك بۆ ڕاگرتن له‌ ئاست داوای پێوه‌ری پێودانگێك، زه‌ین و خه‌یاڵ و پێوه‌ری هه‌موو هه‌لومه‌رجه‌كانم كرد، بوومه‌ خوێنه‌ری نه‌بینراوی كتێبه‌كان، چێژی خۆم نه‌سه‌پاندووه‌. كارم به‌ بۆچوون و تێگه‌یشتن و خواستی شیعرییه‌ت و پێوه‌ره‌ هونه‌رییه‌كان كردووه‌. خاڵی دوابۆچوون و تێگه‌یشتن و پێوه‌رم دانا، كۆمه‌ڵێك خه‌سڵه‌ت وایكرد‌ ئازادی به‌ خۆم بده‌م كۆشیعری: (كێڵگه‌ی به‌تاڵ) بۆ خه‌ڵات ده‌ستنیشان بكه‌م.

كرۆكی نوێبه‌خشی له‌ سه‌ره‌تا و كۆتاییدا خۆلادانه‌ له‌ زمانی په‌ككه‌وتوو، شاعیری ده‌ستنیشانكراو له‌ زمانی په‌ككه‌وتوو خۆی لاداوه‌ و له‌ناو زمانی شاعیرانی تریش ون نه‌بووه. زمانی له‌ ڕسته‌ی ساده‌وه‌ گواستووه‌ته‌وه‌ بۆ ڕسته‌ی لێكدراو. له‌ ترپه‌ و ئاوازدا فۆرمی زه‌ینی پێداوه. به‌ ته‌كنیك و ئاستی جیاجیا به‌كاریهێناوه‌‌‌.

له‌مانادا خه‌سڵه‌ت ده‌داته‌ وێنه‌ی پڕ و چێژی لێ هه‌ڵده‌قوڵێنێ. هه‌ڵكۆڵینیشی له‌ هه‌سته‌كانی خۆی كردووه‌‌.

ستایش بۆ داهێنان و ئه‌و لاوانه‌ی خۆبوونی خۆیان ده‌سته‌به‌ركردووه‌ و هه‌ڵكۆڵین له‌ هه‌سته‌كانی خۆیان ده‌كه‌ن، به‌ چاپكردنی ئه‌م كۆشیعره‌ به‌هره‌یه‌كی نوێ له‌ شیعری كوردیدا ده‌رده‌كه‌وێت.